DUYU ORGANLARI #2
DUYU ORGANLARI GÖZ
Duyu Organları Göz;
GÖZ
→ Görme organı olan ve vücudumuzdaki bütün reseptörlerin yaklaşık %70’ine sahip olan duyu organımızdır.
⇒ Fotoreseptöre sahiptir.
Göz
– Göz Küresi
⇒ Sert Tabaka → Damar Tabaka → Ağ Tabaka
– Göze Yardımcı Organlar
⇒ Kaşlar → Kirpikler → Göz Kasları → Göz yaşı bezi → Göz kapakları
Göz
→ Kör nokta
→ Görme sinirleri
→ Sarı benek
→ Ağ tabaka (Retina)
→ Damar tabaka (Koroid)
→ Sert Tabaka
→ Arka oda
→ İris
→ Mercek
→ Göz Bebeği
→ Ön oda
→ Kornea
→ Mercek kasları
(detaylar ve çizimler videoda, betulbiyoloji.com)
Sert Tabaka (Sklera)
→ Gözün en dış tabakasıdır.
→ Gözü sarar ve iç tabakaları korur.
→ Kan damarı yoktur ve gözün şeklini oluşturur.
→ Gözün beyaz kısmı olduğu için buraya göz akı da denir.
→ Bu tabaka gözün ön tarafında saydamlaşır, incelir ve şişkinleşir. Bunun sonucunda kornea (saydam tabaka) adı verilen yapı meydana gelir. ->
→ Göze gelen ışığın ilk kırıldığı yer KORNEA dır ve ışığın göz merceğine ulaşmasını sağlar.
! Kornea nakilinde doku uyuşmazlığı görülmez. !
Damar Tabaka (Koroid)
→ Sert ve ağ tabaka arasında bulunur.
→ Gözü besleyen kan damarları ve pigment içerir. Burada bulunan pigmentler (koyu renkli olması sebebiyle) fazla ışığı emip, yansımayı engelleyip görüntünün net olmasını sağlar.
→ Gözün ön kısmında farklılaşarak, göze rengini veren irisi meydana getirir. İrisin ortasında göz bebeği bulunur.
→ İriste bulunan düz kasların kasılıp gevşemesi ile göz bebeğinin büyüklüğünü değiştirerek göze giren ışık miktarını ayarlar.
✩ İris kasları otonom sinirler tarafından kontrol edilir. OTOMATİK
⇒ Karanlık ortama girildiğinde Göz Bebeği BÜYÜR.
⇒ Aydınlık ortama girildiğinde Göz Bebeği KÜÇÜLÜR.
→ İrisin arkasında ince kenarlı mercek yapısında olan göz merceği bulunur.
⇒ Göze gelen ışığın ikinci kez kırıldığı ve görüntünün retinada bulunan sarı benekte toplanmasını sağlar.
• Damar Tabaka iris etrafında kalınlaşarak düz kas yapısında olan kirpiksi kasları meydana getirir.
• Kirpiksi kaslar ile asıcı bağların (mercek bağları) kasılıp gevşemesi ile merceğin kalınlığı ve buna bağlı olarak görüntü netliği ayarlanır. Buna göz uyumu adı verilir.
Sorulabilir
• Yakındaki bir cisme bakıldığında;
→ Kirpiksi kaslar kasılır.
→ Asıcı lifler (mercek bağları) gevşer.
→ Mercek şişkinleşip, kalınlaşır ve kırıcılığı artar.
→ Göz bebeği küçülür.
! Uzaktaki bir cisme bakıldığında tam tersi olur. !
Ön Oda
→ İris ve Saydam Tabaka (Kornea) arasındaki boşluktur.
Arka Oda
→ İris ve Göz Merceği arasındaki boşluktur.
⇒ Ön ve arka oda, her iki odanın içinde de sıvı vardır. Bu sıvı hem göze şekil verir, hem de kornea ve merceğin beslenmesini sağlar. DAMAR
→ Kirpiksi kaslar tarafından salgılanır.
→ Ön ve Arka oda içindeki sıvının dengesinin bozulması ile sıvı basıncı artabilir. Bu duruma [göz tansiyonu] denir.
Karanlık Oda
→ Mercek ile Ağ Tabaka (Retina) arasındaki boşluktur. Bu boşluk içinde camsı cisim bulunur.
→ Gözün şeklinin sabit kalmasını sağlar.
Ağ Tabaka (Retina)
→ Gözün en iç tabakasıdır.
→ Gözün arkasından çıkan ve beyne giden sinirlerin olduğu ancak reseptörlerin bulunmadığı bölgeye KÖR NOKTA denir.
→ Kornea ve mercekten geçen ışınların retina üzerinde düştüğü bölgeye sarı nokta (sarı benek) adı verilir.
→ Fotoreseptörler (Çubuk – Koni) ve görme sinirlerinin olduğu kısımdır.
Çubuk Reseptörleri
• Siyah ve beyazı ayrıca
• Az ışıklı ortamda görmemizi sağlar.
Koni Reseptörleri
• Cisimlerin renklerini
• Yeterli ışığın bulunduğu ortamda görmemizi sağlar.
! Koni reseptörleri sarı beneğin merkezinde çubuk reseptörleri çevresinde bulunur. Bu nedenle yan taraftan yaklaştırılan bir cismin önce şekli sonra rengi algılanır.
! DİKKAT !
→ Koni reseptörlerinin bir ya da birkaçının bulunmaması durumunda renk körlüğü ortaya çıkar. Renk körlüğü X kromozomunda çekinik aktarılan bir hastalıktır. Erkek
→ Koni hücrelerinin hiç bulunmaması sonucu total renk körlüğü hastalığı ortaya çıkar. Bu hastalığa sahip olan kişiler her şeyi siyah – beyaz görürler.
→ Az ışıklı ortamda bile görmemizi sağlayan çubuk reseptörlerinin etkisi retinada bulunan rodopsin pigmenti ile alakalıdır.
✩ Rodopsin karanlıkta sentezlenir, aydınlıkta parçalanır. Bu nedenle karanlıktan aydınlık bir otama girdiğimizde ilk anda görüntü net değildir.
→ Rodopsin pigmentinin sentezi için A vitaminine ihtiyaç vardır. A vitamini eksikliğinde gece körlüğü oluşur.
GÖRME OLAYI
Optik Kiyazma:
→ Her iki gözden çıkan sinirlerin beyin kabuğunda birleştirildiği yerdir. Görüntü ters tarafa gönderilir.
⇒ Göze gelen ışık ilk korneada kırılır. Göz bebeğinden geçerek göz merceğine gelir. Burada ikinci kez kırılan ışık retinadaki sarı beneğe düşer. Retinada ters görüntü oluşur. Reseptörler ışık etkisiyle uyarılır ve impuls oluşur. İmpulslar önce talamusa sonra beyin kabuğuna iletilir ve görüntü düz, net ve renkli olarak algılanır.
(detaylar ve çizimler videoda, betulbiyoloji.com)
Işınlar → ✩ Kornea → Göz Bebeği → ✩ Göz Merceği → Retina → Sinirler → Talamus → Beyin Kabuğu (Optik Kiyazma)
Yap ve Kap Geç
Bunları yaparsanız bu iş tamam demektir. Cevaplarınızı yorumlara bekliyorum. Cevabı video yorumlarına sabitledim.
→ Fazla ışıkta uzağa bakarsak; göz bebeği ————–, göz merceği ————–
→ Fazla ışıkta yakına bakarsak; göz bebeği ————–, göz merceği ————–
→ Az (loş) ışıkta uzağa bakarsak; göz bebeği ————–, göz merceği ————–
→ Az (loş) ışıkta yakına bakarsak; göz bebeği ————–, göz merceği ————–
Duyu Organları Göz konusundan sonraki konu Duyu Organları Göz (Görme) Kusurları dır.
Youtube deki Duyu Organları Göz videoma buradan gidebilirsiniz.